Το λιομάζωμα

Project Description

Eίμαι του ήλιου η θυγατέρα H πιο απ’ όλες χαϊδευτή. Xρόνια η αγάπη του πατέρα Σ’ αυτόν τον κόσμο με κρατεί. Όσο να πέσω νεκρωμένη, Aυτόν το μάτι μου ζητεί. Eίμ’ η ελιά η τιμημένη. Δεν είμ’ ολόξανθη, μοσχάτη Tριανταφυλλιά ή κιτριά· Θαμπώνω της ψυχής το μάτι, Για τ’ άλλα μάτια είμαι γριά. Δε μ’ έχει αηδόνι ερωμένη, M’ αγάπησε μία θεά· Eίμ’ η ελιά η τιμημένη. Όπου κι αν λάχω κατοικία, Δε μ’ απολείπουν οι καρποί· Ώς τα βαθιά μου γηρατεία Δε βρίσκω στη δουλειά ντροπή· Μ’ έχει ο Θεός ευλογημένη Kι είμαι γεμάτη προκοπή· Eίμ’ η ελιά η τιμημένη. Φρίκη, ερημιά, νερά και σκότη, Tη γη εθάψαν μια φορά· Πράσινη αυγή με φέρνει πρώτη Στο Nώε η περιστερά· Όλης της γης είχα γραμμένη Tην εμορφιά και τη χαρά· Eίμ’ η ελιά η τιμημένη. Εδώ στον ίσκιο μου από κάτου Ήρθ’ ο Χριστός ν’ αναπαυθεί, Kι ακούστηκε η γλυκιά λαλιά του Λίγο προτού να σταυρωθεί· Το δάκρυ του, δροσιά αγιασμένη, Έχει στη ρίζα μου χυθεί· Eίμ’ η ελιά η τιμημένη. Η Ελιά, Kωστής Παλαμάς (1859-1943)

Εδώ και χιλιετίες, είναι το σύμβολο της Μεσογείου. Το δέντρο της σήμαινε το καλό, το κλαδί της την ειρήνη, το στεφάνι από τα κλαδιά της τη νίκη. Η ελιά ταυτίστηκε με την ιστορία των τόπων και των ανθρώπων, αλλά και με την επιβίωσή τους. Οι άνθρωποι κατάλαβαν από νωρίς τη μεγάλη αξία των καρπών της, ανακαλύπτοντας το ανεκτίμητο δώρο της, το ελαιόλαδο. Ο καρπός είναι ώριμος να πέσει μόλις αρχίζει το κρύο, όταν χιλιάδες αγρότες ξεκινούν την επίπονη δουλειά της παραγωγής του λαδιού. Το δέντρο αγαπά την υγρασία, αλλά μπορεί να επιβιώσει και σε συνθήκες μεγάλης ξηρασίας. Αγαπά τον ήπιο μεσογειακό χειμώνα και λατρεύει το δυνατό μεσογειακό φως. Η επεξεργασία της ελιάς ξεκινά από την τέταρτη χιλιετία π.Χ. Το ελαιόλαδο χρησιμοποιήθηκε από τους προϊστορικούς ακόμη χρόνους. Το αρχαιότερο ελαιοτριβείο, βρέθηκε σε οροπέδιο των Μεθάνων, γεγονός που μαρτυρεί ότι η χρήση του λαδιού ήταν γνωστή από εκείνη την προϊστορική εποχή.

Κατά τους ομηρικούς χρόνους, το λάδι χρησιμοποιείται κυρίως για την επάλειψη του σώματος και όχι για διατροφή ή φωτισμό. Από πινακίδες της γραφής Γραμμικής Β που βρέθηκαν στην Πύλο, οι ειδικοί συμπεραίνουν ότι την περίοδο εκείνη ο καρπός της ελιάς χρησιμοποιείται ως ζωωτροφή. Εξάλλου, οι συνεχείς αναφορές σε αρωματικά ελαιόλαδα μας κάνουν να συμπεράνουμε ότι, τουλάχιστον στη συγκεκριμένη εποχή, η χρήση του λαδιού αφορά κυρίως στις θρησκευτικές τελετές, στον καλλωπισμό του σώματος και στην παρασκευή θεραπευτικών αλοιφών.